Een loppis is een rommel’markt’. ‘Markt’ want loppisar komen in veel verschillende soorten en maten: van een enkel tafeltje met wat spullen en een verwaaid blaadje met een Swish code, tot meerdere schuren vol, met een professionele kassa en personeel. Als je ooit in Zweden bent geweest dan kan het haast niet missen of je hebt borden zien staan. Zweden zijn dol op loppisar hoewel de meeste alleen open zijn tijdens de nationale zomervakantie. Als je eind augustus of later komt dan hangt er meestal een bordje met ‘stängt’ onder (gesloten dus).
Op een loppis vind je van alles: van kleding tot speelgoed, van ski’s tot sinaasappelpersen. Een loppis sluit ook fantastisch aan bij het actuele thema ‘duurzaamheid’. Ik denk echter dat het vooral ook in de historie zit: een ruig (soms onbegaanbaar) land. Even een tafel, houtschaaf, stukje touw, etensbord kopen is nog niet zo eenvoudig. Op z’n minst moet je er een aantal km voor rijden en vroeger nog verder of met langzamer vervoer. Dus dat rest stukje gebroken veter gooi je niet weg, want straks zoek je een stukje touw om een rol pakpapier bij elkaar te houden. Daarnaast was Zweden (zeker het platteland) echt ontzettend arm tot in de jaren 50/60 (industrialisatie). Dus kleding droeg je tot het ‘op’ was en dan werd het poetslap en dan kon het nog voor huisisolatie worden gebruikt of in stukjes om zo’n typisch Zweeds-IKEA-kleedje mee te maken. Dit alles levert dus een rijke voedingsbodem voor LOPPIS!
Afgelopen weekeinde dus in Herrö een dorpsloppis: wat berichtjes op de facebookgroep, een postertje en iemand die het nieuws verder verspreidde via andere social media. Wij hebben nog niet zoveel ‘loppismateriaal’; dat is allemaal achtergebleven in Nederland. Maar taart bakken, dàt kan ik. Vandaar het plan met fika op de markt te gaan staan. Een appeltaart: 11 stukken, een boterkoek: 45 stukken en gevulde zanddeeg-taartjes: 36 stuks. Genoeg ingeslagen om eventueel nog een 2e bak op zaterdagmiddag te doen. Ferd bedacht nog dat het goed was iets te drinken erbij te hebben. Koffie/thee viel af: te veel werk en het zou zo’n 27 graden worden. Maar oploslimonade uit een jerrycan dat is snel gemaakt, goedkoop en vlot geserveerd. Koud gehouden in een koelbox moest dat lukken. Oploslimonade is echter nergens te krijgen. Wèl smaakje om door water te mengen en er dan een koolzuurpatroon bij te schieten, voor zo’n ‘sodastream’ apparaat. Een experiment waard.
Maandag: taarten kiezen, boodschappenlijstje maken. Dinsdag: ingrediënten inslaan, Dollarstore voor hardware: servetten, schoteltjes, vorkjes (zijn er niet, lepeltjes kan ook), muffinvormpjes. Vrijdag: bakken, bordjes printen, intekenlijst voor recepten printen. Nog eens naar de Dollarstore voor ‘oploslimonade’, taartkleedjes, bekertjes, limonadessiroop en papier voor over de tafel. Ferd haalt de garage leeg om de ‘biertafel’ en banken alvast in de aanhanger van de quad te doen. Plaats besproken op het dorpsweiland. Johanna had al aan Lotta gevraagd of ik gebruik kon maken van haar Swish, dat kon. Swish is het wijdverbreidde Zweedse mobiel betalen systeem. Contant geld is hier bijna niet meer aan de orde, op dit gebied loopt Zweden echt voorop. Het is supergemakkelijk en iedereen kan het krijgen (als je een persoonsnummer hebt tenminste…).
Zaterdag: cakejes glazuren en vullen, alles inpakken. Met blauwe bus naar het weiland, alles uitpakken, vlaggetjes ophangen, bordjes ophangen. Koelbox aansluiten op de 220 in de bus. Wat ben ik blij met mijn praktische Ferd!!
Helaas lopen de meeste mensen de fikastand voorbij. Toch verkeerde plek? Aan het begin van de markt, wellicht dat je eerder halverwege iets eet/drinkt. Zweden gaan ook tussen 12 en 13 warm eten, dus voor je dan weer zin hebt in een fika… ‘Lemonade’ kennen ze hier helemaal niet. (Ja, läsk = frisdrank, of superbiologische en verantwoorde zelfgemaakte van vlierbesbloemen en citroen), maar ‘ranja met een rietje’? Nee, ‘Sofietje’ is een onbekende in Zweden. Gelukkig hebben wij inmiddels wèl wat ‘bekenden’ in het dorp: de mevrouw die altijd langsloopt en de buurvrouw komen fika kopen. Een moeder met een kind, het kind krijgt ook ‘lemonade’ na de de eerste slok komt de moeder al terug. Want die is zoooooooo lekker!! Ook de ‘buren’ op de markt en de familie van die buren… Met flinke tussenpozen wordt er wat gekocht. Ferd brengt nieuwe ijselementen voor onder de fika, ik schuif de tafel op (uit de zon) en klets met de ‘buren op de markt’. Bijbakken zal zeker niet nodig zijn, dat is een voordeel.
Wat had ik dan verwacht? Ondanks een jaar Zweden gaat bij mij bij ‘rommelmarkt’ het luikje ’30 april Noordwijkerhout’ open: drommen mensen en een wafelkraam die met 10 bakkers nog niet de hoeveelheid bestellingen kan bijbakken. Ik wist wel dat dàt niet zo zou zij en als je even nadenkt: 132 mensen in Herrö, waarvan een deel moet werken of op vakantie is of met eigen spullen staat, laten er daar van buitenaf 15 bij komen…. Gelukkig komt ‘de mevrouw die altijd langsloopt’ nog even groot inslaan: zij is met 14 fika’s en 5 limo’s mijn beste klant van het weekeinde (die uitgedeeld worden aan man, kleinkinderen, vriendjes van kleinkinderen).
Zondag wordt de markt ingekort: niet van 10 tot 15, maar van 10 tot 12. Het loopt nu beter. De buurvrouw en de mevrouw die altijd langsloopt zitten gezellig op het bankje en eten fika en drinken limonade. Dat trekt: veel vaker klanten. En het Zweedse systeem van ‘als een bekende het vertelt, dan is het waar’ werkt! Want de limo is een superhit: 62 bekers verkocht. Speciaal voor de limonade (aangespoord door hun kinderen, kleinkinderen, buren, kennissen enz.) komen nu ook de ouders/ouderen uit het dorp naar de bus. Kunnen we ook flessen van dit kopen? Wat een goed idee zeg vooral met dit warme weer is dit heerlijk! Hoe doe je dat toch?? Ik heb het geheim maar verteld. ‘Vikingsoda’ gaat goede zaken doen! De zondag is zeker leuker dan de zaterdag. Er zijn geen lange perioden zonder klanten. Om 12.30 ruimen we op. Ik ben kapot. Ik zie Max starten en winnen, maar daartussen droom ik van fika en zon.
Dagobert Duck? of op z’n goed Zweeds: Joakim von Anka?
Nou… de geldelijke winst was welgeteld: SEK 264,44 (= € 26,08). Daarvan was SEK 210,00 (= € 20,71) afkomstig van de limonade! We hebben tot en met Kerst nog boterkoek in de vriezer (waarop ik zelfs verlies had gemaakt). Ferd eet deze week geen cracker bij het ontbijt maar zandgebakjes 😉
Maar wèl deel uitgemaakt van het dorpsgebeuren, Zweeds gekletst en (oplos)limonade op de Zweedse kaart gezet! Gewaagd en gewonnen.
Soms moet je gewoon ‘out of the box’denken! Vooral blijven doen!
Ik sluit mij volledig bij vorige ” sprekers” aan!!
Wat een leuk verhaal en mooie foto’s! Dank je wel hoor, geniet van jullie zomer. Bedankt voor jullie berichtje, het gaat hier goed hoor en we genieten zoveel maar kan.
Voor t geld hoefde je het niet te doen. Maar het was een leuke ervaring en het leverde een mooi verhaal op!
O Iris wat heb je toch leuke ideeën ! Jullie zijn een aanwinst in Herrö! Het is altijd boeiend om jouw visie op zo’n gebeuren te lezen. En dan twee dagen , geen wonder dat je total loss was.. Goed team jullie!
Liefs van ons.
Heel leuk gedaan hoor Iris, ondanks weinig opbrengst toch een voldaan gevoel voor je denk ik. Dat je er moe van was is wel logisch, het was toch spannend voor je of het allemaal zou lukken. En zo ja het is gelukt !!! Fijn hoor voor je en ook voor Ferd.
Genoten van dit stuk 😂
Ha Iris,
ik mag toch hopen dat jij al je korte verhalen op enig moment bundelt in een boek! :-))
Nou, winst maken is mij op 30 april nog nooit gelukt Iris! Op het kleedjesmarktje verkocht ik nauwelijks wat en de kinderen zagen allerlei leuks op de markt wat wél gekocht moest worden. Ik ging dus altijd armer en met meer zooi naar huis. Maar leuk is het zeker!
Goed verhaal 🙂
ah, toch te leuk zo 🙂
ohhhhh wat een avontuur….. en zelfs twee dagen…… .Leuk hoor….