Praktik i en demensboende 2
tweede deel stage USK

De laatste twee weken van mijn drieweekse stage op afdeling ‘Nymon’.

Inmiddels is de eerste stage van mijn opleiding tot undersköterska afgerond. In het vorige blogartikel lees je over de start.

Wat maakte ik nog mee in de laatste twee weken van deze stage? Leuke momenten, minder leuke momenten. Want uiteindelijk zie je toch een glimp van waar het wringt in de zorg. Een blogartikel met wat minder Zweedse cultuur maar wèl eentje waar je van wakker kunt liggen… moet liggen? In ieder geval hierbij ter overweging waar ik als niet-bekende-in-de-zorg,
eerste-stage-vers-van-een-nog-niet-afgeronde-opleiding en import-Zweedse tegen aan liep.

• Teammöte: teamvergadering: we starten met een rondwandeling door Sveg van een uur!! Daarna krijgen we een opleiding over het verplaatsen van de zwaardere medemens op een manier die voor hen (geestelijk, lichamelijk) en ons lichaam (en dus geest) gezond is. Daarna nog een uur praten over waar de volgende teammöte over zou kunnen gaan. Twee opvallende zaken: ten eerste merk ik nu hoe anders het arbeidsmilieu was in Teylingereind (en dan bedoel ik niet het fysieke maar vooral hoe je met elkaar omgaat, waar je naar toe wilt – en dat je ruimte krijgt, gestimuleerd wordt daar over na te denken). Klagen kan, maar oplossingen, daar moeten we het van hebben. Dus als het invalpersoneel dingen steeds maar iets niet doet dan is misschien een eerste stap om een lijstje te maken ‘wat kun je doen als je niets meer te doen hebt’. Maar dàt vond men niet nodig. Te snel, te recht-door-zee, te Nederlands, te slecht uitgelegd in mijn Zweeds, te ‘ja daag stagiaire uit Nederland – wat weet jij nou?’, te ‘het is niet aan ons om oplossingen aan te dragen, ons is gevraagd met onderwerpen te komen’?? Misschien wel alles. Andere bijzonderheid: ik informeerde eens heel voorzichtig of dit nou een ‘doorsnee-Zweedse-teammöte’ was. Hilariteit alom! Dat ik dacht dat ze altijd de 3 uur durende teammöte (wel standaard dus) gebruikten om eerst een uur te wandelen met elkaar… Nee dus. Wat ik er van begreep: de chef is ziek en daarom is het deel met de chef (2 uur vergaderen) verdeelt in 1 uur goed bezig zijn voor lichaam en geest en 1 uur brainstormen over de volgende vergadering. Het uur opleiding was al gepland voor deze teammöte.
• Moeheid zit na Corona nog zo in het personeel! Dat is niet opgelost met een bonus (waarvan ik begreep dat die niet aan het personeel was gegeven maar gebruikt was om ‘zaken voor het personeel te regelen’) of met wat extra dagen vrij. Ik denk dat al het vaste personeel minstens een half jaar voor 50% zou moeten werken. Maar ja, hoe dàn de boel draaiende te houden zonder dat de volgende ploeg overwerkt raakt?
• Ook: tålamod: zo’n mooi Zweeds woord wat geduld betekent. Wat ik zo mooi vind is dat het woord ‘moed’ erin zit, dat Zweden vinden dat ‘moed’ een onderdeel is van geduld op brengen. Tålamod dus, zo hard nodig in (deze tak van) zorg en helaas precies datgene wat het eerste verdwijnt als je moe bent…
• Op andere afdelingen zag ik veel meer ‘samen denken – samen problemen willen oplossen’, komt dat door de doelgroep? Komt dat door jonger personeel, personeel wat nog maar kort(er) werkt in de zorg? Opgeleid personeel? Ik heb wèl gemerkt dat een sterke chef die personeel als bron ziet of een vaste afdelingszuster positief werkt op kwaliteit (en werkplezier!) van personeel en zorg.
• Veel invallers is niet goed, maar helaas hard nodig! Zelf ben ik gevraagd als zomer-invaller. Groot voordeel: dan kun je zelf je diensten uitzoeken, dus jullie begrijpen: ik start deze zomer lekker vroeg!
• Over dat ‘vikarier’ of ‘invaller’ dus heb ik ook nog lang nagedacht. Dat zijn meestal mensen die nog geen vastcontract hebben, omdat ze nog niet klaar zijn met een opleiding, omdat ze nieuw zijn in het beroep… maar als invaller heb je eigenlijk iemand nodig die het klappen van de zweep kent, die gemakkelijk ziet wat er gedaan moet worden. En dat… zijn kenmerken van iemand die lange tijd vast heeft gewerkt. Moeten we de beginnelingen een vast contract geven en iedereen met 25+ jaar ervaring vikarier laten worden? Onzin natuurlijk, maar tòch…
• Fijn wel om ook te zien dat mijn zeer doorgewinterde begeleider (handledare) tijdens een inval-dienst op (weer een andere) afdeling ook ‘zoekende’ is. Tijd kwijtraakt met zoeken naar spullen, mensen, werk. Routine is zo’n groot deel van het werk. Als je weet wie er gepureerd, vloeibaar of vast eet. Zo iets scheelt zoveel tijd en zelfverzekerdheid!
• Gezien wat enthousiasme of een andere invalshoek kan doen bij dementie. Iemand dwingen heeft nooit nut (ook als er geen sprake is van dementie) maar bij mensen met dementie werkt dat zo averechts dat het proces blokkeert. Vraag daarentegen iemand om een stukje mee te lopen/te dansen… heel ander resultaat.
• Mooi: tijdens je diensten heb je soms ‘adminstratie-tijd’. Daarin volg je een digitale opleiding zodat je bij blijft, kennis neemt van nieuwe inzichten. Nog mooier als je dat een plek geeft in de teamvergadering: wat gaan we daarmee doen? Wij deden de opleiding ‘Mötas i musik’ ‘Ontmoetingen/elkaar ontmoeten/treffen met behulp van muziek’ dus. Mooi om te zien èn direkt toepasbaar. Heb gelijk maar een Zweeds liedje geleerd:

• Zoeken naar oplossingen geeft mij energie. (Dat zal waarschijnlijk door een deel van jullie herkent worden). Dat heb ik dus nodig en daarin moet ik mij minder aantrekken van anderen (maar dat is in een stageperiode wel heel lastig).
• Iemand met energie en oplossingen kan aan het licht brengen wat je zelf bent verloren door de jaren heen, zo iemand kun je als bron zien, slim gebruik van maken (dan hoef je zelf iets niet te doen, als ze toch zoveel energie heeft en wil…) of als hinderlijk.
• Tijd investeren is geen weggegooide tijd. Meer tijd besteden kan tijdswinst opleveren omdat iemand meewerkt bv. Maar… weegt dat op tegen iedere dag extra tijd moeten besteden omdat men vergeten is dat het gisteren ook zo was? Ben je dan nog steeds evenveel tijd kwijt?
• Mooi! Een bewoonster die zonder schaamte steeds weer zei: ‘Wat praat jij nou? Ik versta je helemaal niet’. En als ik dan aan kwam lopen met een kussen (en kudde) om te laten zien waar ik over sprak riep’ oooh… koe-DE’ (geen KOE-de zoals ik zei). De laatste dag zei ik dat ik veel van haar had geleerd. ‘Hoe kan dat nou? Van mij leert niemand iets…’ opnieuw kussen gepakt… ‘van mij geleerd… wie had dàt gedacht’. En dat ze dat na 5 minuten weer is vergeten maakt mij niet uit! Iemand zijn waarde laten voelen… als dàt kan, zo mooi.
• Voorbereiding, voorbereiding, voorbereiding!!! Geeft rust en scheelt tijd, maar hangt ook zò samen met kennis en routine. Er is zoveel om aan te denken: wat heeft prioriteit, zijn de consequenties van die prioritering wel aanvaardbaar? Hoe zit dat met (voedsel)allergieën, fobieën, stoornissen, eigenaardigheden? Is daar plaats voor in het verzorgingstehuis? Gemengde salade, maar als je alles apart serveert wordt er veel meer gegeten… En: stel je vragen, breng je ideeën: ze zijn niet zo dom als je denkt.
• Hoe zit het met de ICT-kennis van het personeel? Hoe goed/makkelijk is het computerprogramma wat moet worden gebruikt? Waarom start die computer zoooooo traag op? Waarom zit het alarm achter allerlei veiligheidsvoorschriften: een alarm gaat (is een heeel vriendelijke toon, waar ik als Nederlander achteraan verwacht ‘vandaag in de reclame op onze groenteafdeling…’ misschien om geen onrust te brengen om de andere bewoners? Maar goed: dat alarm gaat: haal de mobiel uit je zak, log in (wat was de code ook alweer) zoek de juiste app op. Log in op de app, veeg, veeg, veeg naar het juiste alarm: o… iemand had direkt hulp nodig…. Ik heb veel gedacht aan Teylingereind zowel aan de mensen van ICT (o, als ik jullie nog maar had kunnen bellen) als hoe daar geëvalueerd werd en verbeterd werd na alarmsituaties. Misschien minder noodzakelijk in deze omgeving maar ‘zo gebruikersvriendelijk als maar kan’ lijkt mij een mooi uitgangspunt bij een alarmfunctie.
• Zijn mensen met dementie nog leerbaar?
• Wat willen ‘we’ van de zorg? Hoe wil jij zelf worden verzorgt straks als het nodig is? Is dat mogelijk? Is dat betaalbaar?
• Veel vragen dus, veel uitdagingen, waar ik gelukkig, door de steun van mijn lerares en klasgenoten, wèl weer zin in heb.
• Zorgen we wel voor de zorg? Mijn moeder sprak ooit over het salaris dat ze mijn oppas gaf (hoog voor die tijd en meer dan ze zelf verdiende): ‘Maar zij zorgt voor mijn kind! Wat is goede zorg je waard?’ En zo is het: zorg voor je auto, geld, huis of zorg voor je moeder, vader, kind…

wat is goede zorg jou waard?