Het is gelukt! Wij zijn nu officieel onderdeel van de Zweedse samenleving want we hebben ze…. de felbegeerde personnummer (nummer is een ‘ett-woord’ en dus is het meervoud hetzelfde als het enkelvoud). Hoe we die kregen is een lang verhaal maar we zijn zo blij!
Nu kunnen we àlles! Nou… bijna dan.
Wat kun je met een personnummer?
Àlles dus. Met een personnummer kun je een openbaar leven leiden in Zweden. Het zorgt voor een soepel contact met overheden, openbare diensten en bedrijven:
- verzekering afsluiten? – wat is je personnummer?
- bankrekening openen? – wat is je personnummer?
- opleiding volgen? – wat is je personnummer?
- medicijnen ophalen? – zonder personnummer alleen mogelijk bij één bepaalde apotheek (naar keuze), als je toevallig ergens anders bent, kun je daar dus niet je medicijnen ophalen, of alleen met een papieren recept (wat iedereen heel verdacht vindt).
- quad, snowscooter, aanhangwagen kopen? – heb je geen personnummer? Gelukkig is er wèl een mogelijkheid om je geld uit te geven: vraag een samordingsnummer aan en je kunt ‘handelen’.
- vaccinatiebewijs? – wat is je personnummer? Want net als in België is de covid-vaccinatie gekoppeld aan je personnummer. Vaccineren zelf gaat ook zonder personnummer zonder problemen: dan voeren ze desnoods het batchnummer van het vaccin in want ‘vaccinatie gaat voor administratie!’ Het is met die personnummer voor de Zweedse overheid dus een fluitje van een cent om te weten wie wel of niet gevaccineerd is…àls je een personnummer hebt, want op samordningsnummer of vaccinatienummer zoeken lukt niet goed. In de hoofden van de bouwers van de software bestond het gewoon niet dat iemand geen personnummer zou kunnen hebben – er wordt aan gewerkt…
- ingeschreven staan bij de gemeente? – heb je een personnummer, dan ben je automatisch ‘folkbokförda’ in Zweden
- ICA blaadje ‘Buffé’ – zeg maar de ‘Allerhande’ van Zweden ontvangen? – niet zonder personnummer.
- Zweedse ziektekostenverzekering? – niet zonder personnummer.
- -iets- regelen via internet: afspraak (om)boeken voor controle van auto, geplande medische afspraak, digitaal boodschappenlijstje maken op de site van de COOP-supermarkt, hondensnoepjes kopen: handig en snel mèt een personnummer
- bezoek aan de Hälsocentral? – gelukkig wèl mogelijk zonder personnummer want ook gezondheid gaat boven administratie maar de rekening betalen moet je dan zelf regelen: “U ontvangt een factuur – wacht even… u heeft geen personnummer hè, wat lastig nu… o, misschien weet u zelf uw adres?”
- Internet-, telefonie-, tv-abonnement, bus- of bibiliotheekkaart? – alleen met pesonnummer (èn bankID, dus met Zweedse bankrekening)
- geld terugkrijgen van Skatteverket: een mooi systeem met een soort ‘teruggeefcheque’ in te wisselen bij banken en verschillende winkels…àls je een personnummer hebt. Anders krijg je je geld gewoon niet – tenzij je en Zweedse bankrekening hebt, maar zie 2e puntje..
- uitgenodigd worden voor bevolkingsonderzoeken: 2 dagen na ontvangst van het persoonnummer ligt de uitnodiging voor het bevolkingsonderzoek borstkanker in de bus
Een heel snel en handig systeem… als je er één hebt en daarom dus: zo blij dat we ‘ze’ hebben!!
Maar jullie hadden toch al een nummer?
Dat klopt, wij hadden samordningsnummer: een ‘soort personnummer’ voor personen die niet in Zweden staan ingeschreven. Dat kan om allerlei redenen zijn: omdat je nog geen personnummer hebt en een quad wilt kopen bijvoorbeeld maar ook bedrijven hebben vaak een samordningsnummer omdat dat geen personen zijn.
Soms is een samordningsnummer even goed als een personnummer (zoals bij verschillende voorbeelden hierboven) soms ook beslist niet. Ook: een samordningsnummer ziet er anders uit want ze tellen 6 dagen bij je geboortedag op: ik was geboren op de 63e dag in februari) dat is voor veel Zweden heeeel verdacht.
Andere dingen kunnen dus gewoon niet zonder een personnummer: wij hebben hier alleen internet (en kunnen dus werken, studeren, leven) omdat Saskia en Steef zo vriendelijk waren om voor ons een abonnement af te sluiten. Wij betalen hen iedere maand en zij weer Telia. – Dat zou toch maar een tijdelijke situatie zijn dachten wij: de horrorverhalen op het internet over het krijgen van een personnummer moesten we toch vast met een korreltje zout nemen? Trouwens daar stond dan in ‘het kan wel eens een paar maanden duren’. Dus… Inmiddels zijn we al meer dan een jaar zo blij de Saskia-Telia-regeling!
Hoe krijg je een personnummer? – Wanneer krijg je het niet?
Simpelweg: je doet een aanvraag bij Skatteverket (gelukkig zit er een kantoor in Sveg) en zorgt dat je de vereiste papieren meestuurt. Wat je precies moet meesturen is in verschillende talen te vinden op de uiterst duidelijke website van Skatteverket. Daar kun je trouwens je aanvraag ook digitaal indienen – als je maar weet dat dat alleen met Internet Explorer kan, andere browsers werken niet, helaas staat dàt dan net niet op de site…
Vol goede moed en op een roze wolk stonden wij dus voor mijn gevoel een soort ‘trouwakte met Zweden’ te tekenen in augustus 2020. Wèl de vinger aan de pols houden was ons op het hart gedrukt. Dus stond ik iedere week bij de Skatteverket in Sveg om te vragen hoe het ermee ging en of er al een contactpersoon bekend was. Kon ik iets doen om het proces te helpen? Steeds was het antwoord: ‘nee, u kunt alleen maar afwachten’. Tot ik een keer vroeg: ‘is er iemand anders die misschien weet hoe het met de zaak staat?’ Kijk, daar heb je dan een typisch Zweeds dingetje te pakken: ik vroeg nu niet of er iets bekend was bij deze persoon over de zaak, maar of iemand anders er iets van wist. Dat is een heel andere vraag. Nu was het ‘geoorloofd’ voor de persoon achter de balie om even te bellen met Skatteverket en te vragen (houd je vast…) ‘hoe staat het met de zaak, waarom duurt het zo lang?’. Dit was eind november.
Er kwam een duidelijk antwoord: op het S1-formulier (op te vragen bij je ziektekostenverzekering) stond een Nederlands adres, dat moest ons Zweedse adres zijn. Een week later stond dat ook in de brief die we kregen van Skatteverket. Oh ja, daarbij: dat we nog 2 weken hadden om dit te regelen.
Ja die ziektekostenverzekering. Daar is het dus op misgegaan. Ferd werkt nog voor een Nederlands bedrijf – dat in Nederland gevestigd is – en dus moest hij volgens Zilveren Kruis in Nederland verzekert zijn. We hebben ze platgebeld. Standaard startte het gesprek met de opmerking: “Voor Zweden is een S1 formulier is helemaal niet nodig”. Dat klopt: om een Zweedse zieketekostenverzekering te nemen heb je geen S1 formulier nodig – daarvoor is een personnummer afdoende… Een S1-formulier is echter wèl verplicht om dat nummer te krijgen.
Het vervolg van het gesprek wisselde per medewerker: ‘Het is heel simpel: u vult zelf het adres in waar het S1 formulier naar toe moet, dus als u dan het Zweedse adres invult…’, op een ‘had-dat-dan-gelijk-de-eerste-keer-gedaan’-toon, ‘dan komt alles goed’. Ja… mooi niet. Want de Nederlandse overheid is ook niet gek. Het S1 formulier wordt automatisch gegenereerd en daarbij wordt een check gedaan met het bevolkingsregister, waar wij nog met een Nederlands adres in staan want dat moet als je een Nederlandse verzekering hebt en dat moet als je voor een Nederlands bedrijf werkt…
Eindelijk midden december – we hadden gelukkig uitstel gekregen bij Skatteverket – had ik iemand aan de lijn die zei ‘misschien is het een goed idee om eens te laten uitzoeken òf u nog wel in Nederland verzekerd moet zijn bij ons, dwz: of u wel verzekerd bent voor de Wet langdurige Zorg – want alleen dan is het verplicht om in Nederland een verzekering te hebben’ (!!!!!!!)
Dan doe je dus een verzoek bij de SvB (die meer doet dan de stufi), maar dat kost tijd. Te veel tijd vond de Zweedse overheid, want die lieten ons eind januari 2021 weten dat zij omdat onze huidige ziektekostenverzekering op 6 janauari ‘inte gäller för bosättning i Sverige’; niet gold dus voor wonen in Zweden, ons verzoek om een personnummer af zouden slaan. Uiteraard mochten we bezwaar indienen tegen dat besluit of het opnieuw proberen.
Begin maart liet de SvB ons weten dat we (met terugwerkende kracht en dus al vanaf 1 juni 2020) niet verzekerd waren in Nederland volgens de Wlz. Terug naar Zilveren Kruis: o, maar dan mag u helemaal niet verzekerd zijn bij ons! – we betalen nog steeds premie! – moeten we nog ‘even’ regelen….
Wat dan? Want voor een personnummer heb je in ieder geval een ‘heeldekkende ziektekostenverzekering’ nodig die een jaar geldig is vanaf het moment dat je Zweden binnenkomt. De oplossing is duur: je neemt een privé verzekering. Wij kozen voor ‘de Goudse’ waar toch ook al onze andere ‘expat’-verzekeringen liepen (brand-(=inboedel-), reis-). Mensen met wel heel veel kennis van zaken – “…maar daar betalen we ze dan ook meer dan genoeg voor”, zegt Ferd.
Vanaf 25 mei waren we verzekerd bij de Goudse en konden we een nieuwe poging wagen… Gewapend met extra uitleg: waarom pas een verzekering vanaf 25 mei 2021 terwijl dat moet vanaf moment van binnenkomst in Zweden; bewijzen dat we (nog steeds!) genoeg geld hebben op de rekening om onszelf een jaar te onderhouden – leve de goede verkoop van het huis; de brief dat ik was toegelaten tot de opleiding – toen wisten ze daar nog niet dat ik geen personnummer had en arbeidscontract van Ferd deden we in juni opnieuw een poging.
We belden gelijk de volgende week onze oude contactpersoon, die was helaas de komende maand op vakantie, maar haar collega nam (HEEL onzweeds) de zaak over. Ook nu weer veel gedoe: de ziektekostenverzekering was toch niet afdoende, men miste een bewijs dat we tot 10.000.000 SEK (Zweedse Kronen=1.000.000 euro) verzekerd waren. Dat onze verzekering 100% dekt, dat was nìèt hetzelfde. De Goudse schreef een aparte brief waarin het bedrag van 10.000.000 SEK genoemd werd.
Maar er was meer: De Goudse werkt efficiënt en milieubewust: zij hebben ‘algemene voorwaarden’: waarin bv staat wie jij bent, wie zij zijn, hoe je klaagt, wat ze onder een ‘ziekenhuis’ verstaan. En dan voor iedere verzekering ‘aanvullende voorwaarden’ waar dus de polisvoorwaarden in staan van die specifieke verzekering. Dat scheelt papier en verzendkosten, want je hoeft maar 1x de klachtenprocedure uit te leggen en als je alleen je inboedelverzekering aanpast, dan kunnen ze volstaan met dat deel opnieuw te sturen. Helaas staat op de voorkant van die ‘deelpolissen’ dat het een ‘aanvulling is bij de algemene voorwaarden’. Hemel en aarde bewogen… maar de Zweedse overheid bleef zich maar afvragen wat zijn dan de algemene voorwaarden. Natuurlijk wilden we hen die wel sturen, maar die had ‘De Goudse’ alleen in het Nederlands (het is een Nederlandse verzekering, dus de polis MOET in het Nederlands opgesteld zijn; het ziektekosten deel hadden ze in het Engels omdat veel buitenlandse werkgevers er om vroegen). Nu kun je zeker Nederlandse documenten insturen aan Skatteverket maar die moeten wèl vertaald worden en dat zou zeker niet meer op tijd lukken omdat we alweer wel 2 weken de tijd hadden gekregen om één en ander aan te leveren.
Ook bleken wij met ons ‘standaard’ pakket dus niet heeldekkend verzekerd te zijn. Wat als ik ging bevallen? Wat als onze kinderen schade opliepen? Hoe zat het met revalidatie na een hartstilstand? ALLE voorwaarden moesten op ‘ja’ staan. Dat is natuurlijk ook de definitie van een heeldekkende verzekering. De Goudse regelde in 3 dagen (want voordat je erachter bent wat er scheelt kost tijd…) dat we naar de excelent-verzekering overgingen. We konden de nieuwe polis 7 september opsturen (dat is precies voor 8 september!). Natuurlijk is het excellent pakket wel iets duurder (1490 euro per jaar om precies te zijn). Begrijp me goed: we hebben het geld hoor, maar je kunt er veel leukere dingen mee doen dan betalen voor verloskundige hulp…(ja ook die revalidatie maar die was afdoende voor ons: transport naar Nederland waar de revalidatie voor een groot deel zou worden vergoed – nee inderdaad NIET heeldekkend…)
Ik heb gemerkt: de regels zijn echt heel duidelijk maar de werkelijkheid is flexibeler dan de regels. Nederlandse verzekeringen zijn er niet om de Zweedse overheid zo goed mogelijk te dienen en Nederlandse verzekeringsmedewerkers weten best veel van verzekeringen binnen de Nederlandse context. Zaken regelen in een onbekende taal is echt heel pittig en vraagt veel energie. Soms betaal je gewoon de hoofdprijs om te wonen waar je wilt en ik heb er ècht een enorme hekel aan om mensen ‘lastig’ te vallen met alweer een dingetje/formuliertje/verzoekje.
Voor Iris’ aanvraag moest er verder nog extra bewijs aangeleverd worden dat ik ingeschreven was voor de opleiding undersköterska. Dàt ging ongelofelijk vlot! Binnen 30 minuten had de administratie in Sveg het bewijs geregeld. Ondanks dat zij vonden dat ik eigenlijk eerst een personnummer moest hebben.
Ferd moest ook nog voorwaarden aanleveren waaronder zijn bedrijf hem had uitgezonden voor een specifieke klus die alleen vanuit Zweden gedaan zou kunnen worden. Dat was veel lastiger want dat is natuurlijk niet zo. Ferd werkt vanuit huis (zoals zovelen nog in deze tijden) en dat huis staat toevallig in Zweden. Beiden (werknemer en -gever) zijn tevreden met deze regeling, maar helaas niet de Zweedse overheid. Gelukkig hadden we inmiddels begrepen dat we een keuze hadden: als we alles zouden aanleveren, kregen we een personnummer, als we maar voldeden aan 1 voorwaarde: omdat ik studeer in Zweden + een ‘heeldekkende’ ziektekostenverzekring OF omdat ik genoeg geld heb om mezelf te kunnen onderhouden + een ‘heeldekkende’ ziektekostenverzekering OF omdat het bedrijf waarvoor ik werk mij heeft uitgeleend aan een Zweedse klant of wil dat ik een ‘Zweedse klus’ doe (en dan is zo’n verzekering niet nodig). Op 8 september ‘s morgens werd duidelijk dat we geen ‘arbeidsvoorwaarden-bewijs’ konden aanleveren. Ferd ging alleen ‘op’ voor de ‘Dagobert Duck’-optie.
‘Dank voor alles, ik ga het bekijken’ schreef de contactpersoon. En toen werd het stil…
Tot dus in de bus twee dunne enveloppen van Skatteverket kwamen. Dun=goed, want dan zit er geen heel pakket bij om uitleg te geven waarom je bent afgewezen… En ja dus! Toegelaten!!
Hoe zit dat met je privacy?
Niet! Skatteverket heeft bij wet opdracht van de regering om actuele en correcte bestanden bij te houden van iedereen die in Zweden verblijft. En dat met het specifieke doel om die informatie uit te wisselen met alle andere openbare en overheidsinstanties, zodat zij de juiste plannen en besluiten kunnen nemen. Een andere functie van het ‘superbestand’ van Skatteverket is dat commerciële bedrijven heel gemakkelijk hun klantenbestanden actueel kunnen houden door ze te koppelen aan die van Skatteverket. Zo wist de COOP binnen no-time dat onze buurvrouw terug was in Zweden en konden ze haar dus persoonlijke kortingsbonnen sturen. Daar kies je niet voor, zoals bv met het klantensysteem van AH, nee, dat ìs gewoon zo. Hoezo Algemene Verordening Gegegevensbescherming (AVG)? Hoewel sinds 2018 van toepassing en geldend in de hele Europese Unie… Zweden kijken heel anders tegen privacy aan.
En niet alleen bedrijven hebben toegang tot ‘alles’: zoek op internet (hitta.se; wat heel toepasselijk vinden.se is) en je vindt sinds vorige week dit als je zoekt op ‘Iris van Denzen’
En zo komt het dus dat de lerares in mijn Undersköterska (USK trouwens)klas om het voorlezen van de presentielijst wat ‘op te leuken’ (we zijn tenslotte wel met 6 leerlingen, dus dat kost me een tijd…) gewoon roept: ‘en hier heb ik iemand die in de Härjedalsgatan op nummer 4 woont in Sveg’. (ik kies dit adres trouwens ‘random’, ben nog te Nederlands).
Wat een verhaal Iris! Jullie hebben er heel wat voor over moeten hebben om de begeerde persoonsnummers te bemachtigen. Maarrrr, de aanhouders winnen! Van harte gefeliciteerd en jullie zullen er vast en zeker heel veel plezier en gemak van hebben!
Hartelijke groetjes, Joke
Ha Ferd en Iris , hoera het is gelukt!! De volhouder wint. Wat is en moest er VEEL steeds opnieuw geregeld worden. Peter vond jullie bericht in spam???!! Dus nu pas gelezen! Wat een opluchting.
Wij “vlaggen” hier denkbeeldig, want anders vindt “de buurt” dat zij van van Denzen echt overal om vlaggen!!
Onze lieve groeten voor jullie.
Gefeliciteerd!
Sjongejongejonge eindelijk!
Ook een privacy dingetje zeg.
In ieder geval gaan er nu allerlei deuren open en word het nog leuker.
Oh ferd en iris wat een verhaal…en dan is dit t laatste stukje want het is inderdaad al heel lang aan de gang….nou wij proosten er hier ook op hoor!!!! De Zweedse vlag mag wel uit!!!
Wat fijn voor jullie, eindelijk, na wel heel erg veel gedoe toch gelukt, gefeliciteerd hoor !!!
Wow, wat ‘n bureaucratisch gedoe. Maar gelukkig dus einnnnnndelijkkkkkkkkk gelukt! Gefeliciteerd allebei 🙂 🙂
Gefeliciteerd Iris en Ferd.